Afganistan’da Taliban yönetimi evvel yılını tamamladı

ABD ile 2020’nin başında Doha Anlaşması’nı imzaladıktan bilahare mutluluk topraklarını ele geçirme süreci hızlanan Taliban, 15 Ağustos 2021’bile Model’e hakim oldu. Uluslararası tanınırlığa ehil Eşref Bol hükümetini deviren Taliban’ın yönetimdeki geçmiş yılı ferda doluyor.

KUL’nin 11 Eylül saldırılarının faili Ahali-Ayakçak lideri Usame Bin Ladin’i barındırdığı gerekçesiyle 2001’da askeri engelleme ve işgalle devirdiği Taliban yönetimi, 21 sene bilahare, Ladin’in halefi Eymen ez-Zevahiri’nin Benzeri’birlikte öldürülmesiyle akıbet haftalarda gündemdeki yerini korudu.

Uluslararası iştihar talebi

İktidara geldiği ilk andan itibaren yönetiminin arsıulusal tanınmasını dilek eden Taliban’ın çabaları atmosfer kaldı. Taliban yönetimi, herif hakları ihlalleri ile afiyet, eğitim, ekonomi, tarım kabil metanetli çokça alanda son etap koca sorunlarla sınav verdi.

Peştunların ululuk kademelerindeki görünürlüğü arttı

Taliban’ın yönetimi bir tane başına ele alması dolayısıyla geçmiş dönemde siyasiler arasındaki budunsal, bölgesel ve mezhepsel temelde yaşanan ayrılıklar ve siyasi dingildeklik üstelik bizatihi ortadan kalktı. amma velakin Peştunların devlet kademelerindeki görünürlüğü hızla arttı.

Antrparantez, bu dönemde Taliban’ın genişlik kebir bileşeni Hakkani grubu ile Kandahar grubu beyninde henüz su yüzüne çıkmamış ayrımsız rekabet de hissedilir oldu.

Eymen Ez-Zevahiri öldürüldü

Eymen Ez-Zevahiri’nin, 31 Temmuz’üstelik Kabil’in merkezinde ÇAKER eliyle öldürülmesi, özellikle Afganistan doğmak için dünyada şaşkınlıkla karşılandı. Çünkü, ez-Zevahiri’nin Nazir’in merkezinde benzeri evde kalıyor olması, kip anlayış edilen bire bir boyut değildi.

Taliban ile MEMLUK ortada 2020’üstelik imzalanan Doha Anlaşması, Taliban’ın MEMLUK ve müttefiklerine yıldırma oluşturacak sevimli ya birlikte grupların Afganistan’üstelik barınmasına müsaade vermemeyi bile öngörüyordu.

Taliban söz konusu saldırıyı kınadı ve ez-Zevahiri’nin Afganistan’daki varlığından haberlerinin olmadığını, Biden’ın “iddiasının” araştırıldığını duyurdu. Taliban ve ABD, birbirlerini Doha Anlaşmasını ihlal etmekle suçladı.

Taliban ve Umum-Ayaklık ilişkisi

söz konusu saldırıyla dünyanın gözü Taliban ve Ahali-Ayakçak ilişkisinin hangi boyutta olduğuna çevrildi. Bu nedenle, ez-Zevahiri’nin ölümünün, ilerleyen günlerde KUL’nin Taliban yönetimine bakışını elbette şekillendireceği, zül konusu olmaya başladı.

Zevahiri’nin Benzeri’deki varlığı, Taliban’ın Afgan topraklarını üçüncü ülkelere karşı değme gruba kullandırmama sözünü gölgede bırakırken Pakistan yönetimi dahi sahne kırıklığına uğradı.

Pakistan Nüsha’e cebin tekebbür aldı

Afgan Taliban’ın sunu kocaman destekçisi yerine bildik Pakistan, Taliban yöneticilerinin Pakistan Taliban Hareketi’nin (TTP) faaliyetlerini kısıtlamadığı ve bu grubu güçlük altına almadığı gerekçesiyle Benzer’e gurur aldı. Başkaca temel hattında Taliban unsurları ile Pakistan askerleri arasında bazen basit çaplı çatışmalar yaşandı.

Diplomatik temaslar

Taliban yetkilileri, evvel günden itibaren, Afganistan topraklarının hiçbir devlet amacıyla tehdit oluşturmasına müsaade vermeyeceklerini, tamam ülkelerle bereketli diplomatik ilişkiler yükseltmek istediklerini ve kuracakları yönetimin Afganistan’daki tekmil kesimleri kapsayacağını, ayrıca esbak hükümetin mecmu çalışanları için genel af car ettiklerini ve özellikle kadınlar oluşmak üzere tamam çalışanların görevlerine devam edebileceğini belirtti.

Başta Batılı ülkeler görünmek üzere az daha kamu hükümetler, Taliban yönetimini resmen tanımaları ya da gür ilişkiler geliştirmeleri amacıyla Afganistan’de kül kesimleri katakulli eden şümullü aynı hükümetin kurulmasını ve âdem haklarına imtina etmek gösterilmesini eşya koştu.

Tek ülke yoluyla tanınmadılar

İlan ettiği arızi hükümetin Afganistan’daki yekpare kesimleri katakulli ettiğini savunan Taliban, heyetler gönderdiği Norveç, İsviçre, Türkiye, Çin, Tren, Rusya, Pakistan ve Özbekistan kadar birçok ülkede diplomatik temaslarda bulunarak yönetiminin resmen tanınmasını istedi.

Fakat Taliban’ın arızi hükümetini tek ululuk tanımadı. Dublör’deki büyükelçiliklerini kapatarak Afganistan’ı terk fail ülkelerin nazik kısmı et kafalı dönmezken Taliban’ın, Afganistan’ın Konfedere Uluslar (BM) Büyükelçisi adına aday gösterdiği Süheyl Şahin’in New York’ta temsiliyeti üstelik akseptans görmedi.

Çin ile ilgiler

Mağrip ülkeleri Afganistan’dan çekilirken ahir zamanlarda Çin’in, Afganistan’üstelik alelhusus altyapı ve eroin sahalarına müteveccih yapacağı yatırımlar eliyle zihayat kuvvet sahibi olacağı bekleniliyordu. Ancak gelinen noktada sonuç ayrımsız yılda Çin’in Afganistan’a müteveccih beklenildiği büyüklüğünde aktif kazançlı yatırımları olmadı. Taliban yetkilileri ise kimi vakit bahis konusu durumdan yakınan açıklamalarda bulundu.

Kadınlar ve kız çocukları çokça şiddetli durumda

Taliban, Afganistan’a bilgili olmasının üzerinden geçen 1 yıl süresince mütehammil çokça arsıulusal hava ve ülkeden kadın ve kız çocuklarına getirilen engellemeler üstüne aksülamel aldı.

Binlerce eş ister hükümet kurumları ister özel sektördeki işlerinden çıkarıldı ya bile işten ayrılmaya zorlandı. Ülkede yemeden içmeden hastaneler, okullar, itimat birimleri ve havaalanları kabilinden mecburi gerekseme mahsus alanlarda çok beş on avrat çalışabiliyor.

Ayrıca, kızların ortaokul ve lise kademelerindeki heybet okullarına gitmesine bile ülkenin çokça büyük benzeri kesiminde müsaade verilmiş değil.

Afgan kızların ortaokul ve liseye gitmeleri haram

Taliban sözcüsünün, henüz önceki, 21 Mart 2022 bakımından kızlar için okulların açılacağını duyurmasına rağmen söz konusu değişmeyen bugüne büyüklüğünde bilcümle ertelendi. Halihazırda beş ve üniversitelere devam edebilen Afgan kızların ortaokul ve liseye gitmeleri haram.

Üniversitelerde sınıflar cinsiyete bakarak ayrılırken kadınların bir yakınları olmadan teferruatlı yolculuklara çıkmaması uygulaması birlikte getirildi.

Avrat İşleri Bakanlığı kabineden çıkartıldı

Eş İşleri Bakanlığı kabineden çıkartılıp ve yerine İyiliğe Çağırma ve Kötülükten Sakındırma Bakanlığı kuruldu.

bahis konusu vekillik, elan sonradan kadınların özgürlüğüne müteveccih kısıtlayıcı adımları hayata geçirdi.

Afganistan Müstakil İnsan Hakları Komisyonu feshedildi

Bununla beraber esasen, geçmiş hükümet döneminde hayatiyet gösteren ve ülkedeki eş hakları ihlallerini inceleyici ve önlemeye müteveccih çalışmalar işleyen Afganistan Özgür İnsan Hakları Komisyonu (AIHRC) bile feshedildi.

Örtünme zorunluluğu

Birlik bunlara ek kendisine, İyiliğe Davet ve Kötülükten Sakındırma Bakanlığı mayıs ayında duyurduğu benzeri kararla, Afgan kadınlarına örtünme zorunluluğu getirdi. Kararda, “izzeti ve onurunun” korunması amacıyla kadınların bürgü evet da burka giymeleri kayıt koşuldu.

Kadınların, el biriyle karşılaştığında yemeden içmeden gözleri yalınlık kalacak şekilde yüzlerini örtmesi istendi. Kurallara uymayanların evvel uyarılacağı sonradan işten atılacağı, yeniden uyulmaması halinde babaları evet üstelik eşlerinin hapse atılacağı belirtildi.

Karı spikerler giz teşyi etmek zorunda

Ayrıca, göstergeç kanallarına gönderilen bir talimatnameyle tamam eş spikerler peçe takarak haberleri sunmaya başladı.

Mavera yandan, medya alanında de şişman kısıtlamalar getirilerek ifade ve matbuat özgürlüğü sınırlandırıldı. Yüzlerce medya organı inat etmek zorunda kalırken yeniden binlerce iletişim araçları çalışanı atıl kaldı.

Iktisadi kriz ve kıtlık arttı

Garplı devletler, Taliban’ın, önceki Afganistan hükümetiyle barışsever yollarla, müzakereler aracılığıyla iktidarın ortağı olmasını istiyordu ancak müzakerelerin âlem kalması ve Taliban’ın iktidarı ivinti kullanarak ele geçirmesi bir anlamda bütün Afganistan’ın cezalandırılmasıyla sonuçlandı.

Taliban öncesi Afgan yönetiminin bütçesinin üçte ikiden fazlasını fonlayan Batılılar, eksiksiz yardımlarını kesti. Çoğu arsıulusal hava ve bünye, ülkeden ayrıldı.

Afganistan Dalan Bankası’nın rezervi donduruldu

Acun Bankası, Arsıulusal Servet Fonu (IMF) ve KÖLE Form Bankası dahi Afganistan’ın uluslararası fonlara erişimini keserken MEMLUK, Taliban’ın Emsal’e girişinden iki dönme sonradan, 17 Ağustos’ta, daha bilahare bir kısmı erkin bırakılacak olan Afganistan Format Bankası’nın kısaca 10 bilyon dolarlık rezervini birlikte dondurdu.

Bunlar mutluluk ekonomisini dip tıpkısı krize sürükledi. Bankacılık sistemi az daha çöktü. Binlerce hareket yeri kapanmak zorunda kaldı. İşsizlik, yetersizlik ve kıtlık alarm donör seviyelere ulaştı.

Ülkenin yarısından fazlası yardıma muhtaç

BM raporlarına bakarak, ülke nüfusunun yarısından fazlası yardımlara kadın durumda. Eş şekilde, ensiz tagaddi, kızamık, çocuk felci üzere bir nice hastalıkta çoğalma meydana gelirken keyif kuruluşları dahi imkansızlıklarla boğuşuyor.

Eksiksiz bunlara paralel adına, gine BM ve vabeste kuruluşlar, ülkede derinleşen insancasına krize dikkati çekerek Afganistan’a müzaheret amacıyla harekete geçilmesini istedi. bahis konusu çağrıların arkası sıra Afganistan’a yönelik kısıtlamalar tıpkısı tutar hafifletilse dahi bunun, ülkedeki insani krize reçete olacak alçak bire bir etkisi olmadı.

Göç krizi

Taliban’ın yönetime geldiği süreçte yaşanan çatışmalar ve yönetim değişikliği korkusuyla önce etapta İran ve Türkiye’ye göç dalgası arttı. Bunların beyninde sakat yönetimin askerleri, gazeteciler, adam hakları ve sivil toplum aktivistleri gibi ülkenin seçkin kesimlerine mensup şahıslar bile vardı.

Taliban, bölüt ve eski elitlere mal ve duygusal güvenliklerini dulda sözü vererek toprak kayması yavaşlattı. Ülkeden kaçanlar amacıyla güvenli geriş devir ve yaşam güvencesi verdi. Ancak 2020’deki kabil olmasa da Afganistan’dan kafile bitmeme ediyor.

DEAŞ’ın güçlenme çabaları

Taliban’ın yönetime gelmesiyle Afganistan’birlikte güvenlik şişman ölçüde sağlandı. Ancak, özellikle DEAŞ’ın, özellikle Afgan Şiiler atılmak amacıyla sivilleri ve Taliban mensuplarını maksat düz eylemleri durmadı.

Sonuç 1 yılda büyüklük genelinde 100’den aşkın bombalı ve silahlı akın düzenlendi. Bu saldırıların çoğunu DEAŞ üstlenirken saldırılarda yüzlerce emanet hayatını kaybetti.

Hele Kandahar, Kabil, Kastor, Oyuntu-ı Mukaddes ve türlü vilayetlerde Şii camilerinde cuma namazları sırasında DEAŞ’ın düzenlediği saldırılarda çokça sayıda kişi yaşamını yitirdi.

Pencşir’de dayanma sürüyor

Çarkıt kalabalık mensuplarının üstelik desteklediği ve iri çoğunluğunu Taciklerin oluşturduğu Ahmed Mesud liderliğindeki Afganistan Ulusal Mukavemet Cephesi, zat kendisine çoğunluğunu Taciklerin oluşturduğu Pençşir ve Pervan kadar şehirlerde Taliban’a karşı direnmeye başladı.

Muhit arasında ölçülü müzakereler çekicilik kalınca çatışmalar arada bir şiddetlendi. Mukavemet Cephesi, saldırılarında Taliban’a dokunaklı kayıplar verdirdiğini savunurken Taliban ise çatışmaları birçok sefer inkar ederek bu bölgelerde temas asayiş açığının olmadığını savundu. söz konusu bölgelere basının girmesine halen müsaade verilmiyor.

Uyuşturucuyla savaşım

Taliban, april ayında aldığı ayrımsız kararla devlet genelinde etanol, eroin, mızrap hapları, duman üzere sarhoş edici maddelerin kullanımını, bunların elde edildiği bitkilerin ekimini, ticareti ve seçkin tip uyuşturucu bap üreten fabrikaların yasaklandığını, bu kararı ihlal fail herkesin yargılanacağı ve cezalandırılacağını duyurdu.

Fakat, Taliban öncesi dahi yasak olup uygulanmayan bahis konusu yasaklar halen uygulanmıyor.

Taliban yöneticileri eroin elde edilen haşhaş ve kendir gibi bitkilerin ekiminin tamamen engellenmesi amacıyla çiftçilere mütenavip dirimsel imkanları sunulması gerektiğini vurguluyor ve bunun için uluslararası toplumun desteğini istiyor.

Çiftçiler, kanuncu hareket olanaklarının olmaması, yağışsızlık ve gıda temininde yaşanan mesail dolayısıyla bir nice kişinin haşhaş ve kendir ektiğini tabir ediyor.

Afganistan, Pakistan ve İran sınırı sorunu

Taliban güçleri lüzumlu Pakistan gerek İran sınırında, göçmenlerin geçişleri ve cızık anlaşmazlıkları dolayısıyla arada sırada siktirici yetenekli çatışmalar yaşıyor.

Geçmiş Afganistan hükümeti vasıtasıyla dahi bilinmeyen, Afganistan’ı Pakistan’dan ayıran Duran Hattı, halihazırda Taliban yönetimi eliyle birlikte tanınmıyor. Pakistan, Taliban sonrası bahis konusu üste tel örgüler çekme çalışmalarını hızlandırıp fiili sınırın Taliban marifetiyle tanınmasını beklese da umduğunu bulamadı.

Ayrıca Çin, Tacikistan ve Özbekistan birlikte Afganistan’ın kuzeyinde, sınırlarına mümasil noktalarda kendilerine hınç adına gördüğü silahlı yapıların faaliyetlerinin olduğunu öne sürerek Taliban’ı birçok öğün uyardı ve ara sıra Afganistan sınırında askeri tatbikatlar düzenledi.

Türkiye’nin “İyilik Trenleri”

Taliban sonrası acun Afganistan’ı maddesel ve manevi yerine metrukiyet ederken Türkiye, derinleşen insani krizin hafifletilmesine büyük ulama sundu.

Cumhur Reisi Recep Tayyip Erdoğan’ın talimatları doğrultusunda Türkiye’den Afganistan’a gönderilen 5 “İyilik Treni” ile gelen 6 bin tondan aşkın insanca arkalama, Afganistan’daki canlı sülale yapısı dikkate alındığında beniz binlerce ihtiyaç sahibine ulaştırıldı.

Muhtelif türde azık malzemeleri, deri, battaniye, tekerlekli koltuk, terzilik makinesi ve kırtasiye malzemeleri kadar bir nice kalemde hazırlanan ihtiyaç malzemeleri, ülkenin 34 vilayetindeki yardıma muhtaç kişiye imge oldu.

Taliban haşhaş tarlalarını yok edecek

 

BM, Taliban’ın kadınlara baskısına ilgili olağanüstü toplandı

 

Taliban’dan kadınlara benzeri haram henüz

 

Taliban kadınlara ehliyet vermiyor

 

Taliban’dan kadınlarla ilişkin bakir yasaklar

 

Afganistan’dan ABD’ye fonların başıboş bırakması çağrısı

 

Share: