BURDUR’daki Kunduracılar Çarşısı’nda tahminî 40 sene önce umum dikimi ayakkabıcılık özne 50’ye yakın imalatçı varken, bu benzer günümüzde 3’e düştü. Mesleğin serencam temsilcisi olan ustalar kendilerinden sonra bu işin namevcut olacağını söyledi.
Burdur’de evvelce 50’ye yakın imalatçının hareketlilik gösterdiği Kunduracılar Çarşısı’nda imalatçı sayısı 3’e kadar düştü. Teknolojinin gelişmesi, fabrikasyon başmak üretiminin yaygınlaşması ve hele zinde kesimin hususi istihsal ayakkabıya bent göstermemesi nedeniyle birçok dirayetli, mesleği hasrolunmak zorunda kaldı. Var olan ustalar üstelik az sayıda üretim yaparak, geçimlerini sağlamaya çalışırken, çırak yetiştiremedikleri üzere mesleğin kendilerinden sonraları namevcut olacağını söyledi.
‘1983’TEN BU YANA BU MESLEĞİ SÜRDÜRÜYORUM’
Mesleğe babasının yanında başlayan ve 1990 yılında kişi hisse senedi yerini açan Veysel Akçay (52), “Mesleğe babamın birlikte başladım. 1983’ten bu yana bu mesleği sürdürüyorum. Bizim çıraklık yıllarımızda deri ayakkabıya bağlam çoktu. Ama akıbet yıllarda hareket azaldı. Spor başmak, genel ağ üzerinden ayakkabı alışverişi hassaten marketlerin pabuç satması bizim imalat sektörünü bitirdi” dedi.
‘ŞİMDİ HİÇ ÇIRAKLIK DÜŞÜNEN YOK’
Mesleğe başladığı yıllarda Burdur Kunduracılar Çarşısı’nda 50 civarında imalatçı olduğunu, şu anda ise imalatçı olarak 3 gönül kaldıklarını tamlayan Akçay, “Kap ayakkabıya rabıt azaldı. Kişi çocuklarımız de spor ayakkabı giyiyor. Spor ayakkabıları rengarenk, çantasına göre, pantolonuna bakarak değişik elvan var. İmalat ayakkabıya bağlam azalınca tığ de mecburen spor başmak satmaya başladık. Spor ayakkabının birlikte bizim diktiğimiz kap ayakkabıların kıymeti yok. İmalatçılar yavaş yavaş dükkanı kapattı. Şakirt yetişmediği üzere ustalar tekerlek teker dükkanlarını kapattı zor olduktan sonra. Biz halen devam ediyoruz. Mütekait olana büyüklüğünde tığ dahi bitmeme edeceğiz. Yanımda çıraklar yetişti amma imalat eden bulunmayan. Çoğu dükkan düzenlemek istemedi resmi dairelere girdi. Bizim zamanımızda tek düşündüğümüz dükkan boşaltmak, benzeşim düzenlemek, form yaptırıp pabuç dikip satmaktı. Deminden hiç yamaklık düşünen yok. Yaz tatillerinde her dükkanda 3-5 şakirt olurdu. Okullar kapandı mı aileler çocuklarını gönderirlerdi. O gelişim bitti. Herkesin çocuğu bulunmaz midir nedir? Tığ mi kıymetsizdik. İlkokulu bitirdikten sonra babamın dükkanında yamaklık yaptım, benim birlikte kalfam vardı. Günde 1000 koşa ayakkabı çıkaran fabrikalar var. Sıra Işi ayakkabıya yenildik” diye konuştu.
‘GENÇLİK BİZİM AYAKKABILARI BEĞENMİYOR’
Rıza Yılmaz (61), “1975 yılında şakirt adına mesleğe başladım. 1983 yılında dükkanımı açtım. Başlangıçta imalat satışımız oluyordu. Çırak kalfa yetişiyordu ama serencam zamanlarda bu mesleklere meyil bulunmayan. Fabrikasyon ayakkabılar bizim işimizi az buçuk etkiledi. Toyluk doğrusu bizim imalat ayakkabıları beğenmiyor. Geriden gelen şakirt olmadığı için mesleğin akıbet temsilcileriyiz” dedi.
‘DERİ AYAKKABI FUT KOKUSU YAPMAZ’
Son 8 yıldır şakirt yetiştiremediğini, kimsenin çocuğunu getirmediğini anlatan Kasıt Yılmaz, “Bizden sonradan serencam. Bizim mesleğe başladığımız yıllarda seçme dükkanda arz birkaç 3-5 çırak vardı amma onlardan da bu işi işleyen çokça aşkın yok. Cümle başka yerlere gitti. İmalat işi bile bitiyor yavaş yavaş. Herkes hazıra döndü. Ten ayakkabıyı insanlar bilmiyor, gençlik bilmiyor. Cilt pabuç kiç kokusu yapmaz. Mantar Hastalığı, terleme yapmaz. Deri başmak daha sağlıklıdır” diyerek konuştu.
‘AYLIK 20- 30 ÇİFT FAKAT DİKİYORUZ’
Sipariş üstüne pabuç dikimi yaptıklarını anlatan Yılmayan, “Kalfalık yaptığım dönemlerde haftalık 70- 80 koşa başmak dikiyorduk. Deminden aylık 20- 30 çift fakat dikiyoruz” dedi.
