Çanakkale Savaşı’nın gazi kaleleri ayağa kaldırıldı

ÇANAKKALE Çanakkale Savaşları sırasında boğazın güvenliğinde haddinden fazla muhteşem saha markajcı Gelibolu Yarımadası’ndaki Seddülbahir, Kilitbahir ve Bigalı kaleleri, yapılan restorasyonlar ile yeniden ayağa kaldırıldı. Restorasyonu tamamlandıktan sonraları, Türkiye’nin ilk hararetli müze kalesi yerine ziyarete açılan Kilitbahir Kalesi ve Bigalı Kalesi’nin arkası sıra Seddülbahir Kalesi birlikte Cumhuriyetin 100’üncü yıldönümünde 18 Mart 2023 tarihinde ziyaretçilerini ağırlamaya hazırlanıyor. Uğraş yorgunu gazi kaleleri gezecek olanlar, ‘Çanakkale Geçilmez’ destanının yazıldığı tarihin bildirme hunriz savaşının izlerine şehadet edecek. Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Kayran Başkanı İsmail Kaşdemir, Çanakkale’nin kaleler şehri olduğunu, Çanakkale’nin kaleleri tarihe şehadet etmiş, tarihi mekanlar, gazi mekanlar olduğunu söyledi.

Mütenevvi kültürlere karı sahipliği işleyen Çanakkale kenti ve boğazı, jeopolitik önemi dolayısıyla devir boyunca bilcümle Avrupa ve Küçük Asya Yakasında yaptırılan kalelerle korundu. Tarihin arz hunriz savaşları arasında yer düz ve Mehmetçiğin kahramanlığı sayesinde ‘Çanakkale Geçilmez’ destanının yazıldığı Çanakkale Savaşları’nda, Gelibolu Yarımadası’ndaki Seddülbahir, Kilitbahir ve Bigalı kaleleri üstelik boğazın güvenliğinde çok şanlı fiyaka oynadı. 108 yıl geçmiş yedi düvele karşı Mehmetçik ile bu arada cebin koyan kaleler, eski fail bütünüyle atışlarıyla gazi oldu. Savaşın birlikte coğrafi şerait nedeniyle apışık düşen kaleleri ayağa girmek için ise Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Düzlük Başkanlığı adeta ayrımsız seferberlik başlattı.

Türkiye’nin önceki diri kale müzesi Kilitbahir Kalesi

Restorasyonu 7 sene süren Kilitbahir Kalesi, Türkiye’nin ilk hareketli müze kalesi adına 18 Mart haset 2018 tarihinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan eliyle ziyarete açıldı. Fatih Şehriyâr Mehmet yoluyla 1462-1463 yıllarında boğazın genişlik sınırlı yerindeki Kilitbahir Köyü’nde yaptırılan üç yapraklı yonca biçimindeki kermen, ihtişamlı görüntüsüyle boğazdan sabık gemileri selamlarken, ziyaretçilerini dahi kahramanlıklarıyla gururlandırıyor. Kilitbahir Kalesi’ndeki Soluk Kule ve 7 kattan oluşan Temel Cihannüma’de, Piri Reis’in hayatından kale içindeki günlük gönül, Osmanlı kalelerinin mimarisinden savunmasına, ticaretten ibadete büyüklüğünde değme molekül, bugünün teknolojisiyle ziyaretçilere anlatılıyor.

Bigalı Kalesi

Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığınca, 1807 yılında Hükümdar III. Haklı döneminde yapımına başlanan ancak Hükümdar II. Mahmut döneminde ve 1820 yılında tamamlanan, 108 yıl ilk Çanakkale Savaşları sırasında ‘3. Kolordu Esliha (Zırh) Tamirhanesi’ namına geçer 203 almanak tarihi Bigalı Kalesi ayağa kaldırıldı. Düz Başkanlığı vasıtasıyla 2017 yılında Bigalı Kalesi Restorasyon, Çevre Düzenlemesi ve Teşhir- Sıralama Aplikasyon İşi başlatıldı. 5 yıl süren çalışmaların peşi sıra 2022 yılında Çanakkale Kara Savaşları’nın 107’nci yıldönümünde 24 April tarihinde Ekin ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy vasıtasıyla açılışı gerçekleştirildi.

Seddülbahir Kalesi

Çanakkale Boğazı’nı geçmek talip kavil devletlerinin gemilerinden atılmış top mermileri ile nazik hasar kayran Tarihi Gelibolu Yarımadası’ndaki Seddülbahir Kalesi, aradan güzeşte bir asırlık zaman diliminde tabiat şartları dolayısıyla kötülük gördü. Turşu haldeki kaleyi ayağa kaldırıp, bulutsuz çekicilik müzesi haline yayımlamak amacıyla Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Düzlük Başkanlığı’nca 2015 yılında başlatılan yenileme ve belde düzenlemesi çalışmalarında ise sona gelindi. İstanbul Maharet Üniversitesi ve Birçok Üniversitesinin talim üyelerinin katıldığı Bilimsel Danışma Kurulu yapılan yenileme uygulamaları esnasına yapılan arkeolojik kazılarda değişik niteliklerde girmek üzere çoğunluğu askeri kavga malzemesi olan 45 bin 477 eserin envanter çalışmaları bitmeme ediyor. Bu çalışmalarda Seddülbahir Kalesi Müzesi tamamlandığında, ziyaretçiler kalenin 17. yüzyıldan bugüne büyüklüğünde kim tarihi hakkında bilgilendirilecek. Çanakkale Savaşları’nın geçmiş şehitlerinin düzlük aldığı kabristanı görüşme yazar, 1915 Çanakkale Savaşları’nın bu kalede yaşanan kısımlarını, o dönemin çarpışma malzemelerini, belgelerini inceleyebilecek. Müze uygulamaları, teşhir tertip, mülhak yapılar, elektromekanik, tenvir, alt bina ve peyzaj işlerinin böylecene çıplak hava müzesine dönüşecek olacak Seddülbahir Kalesi’nin Cumhuriyetin 100’üncü yılında Çanakkale Deniz Zaferi’nin kutlanacağı 18 Mart 2023 tarihinde ziyarete açılması planlanıyor.

Çanakkale’nin kaleleri tarihe tanıklık etmiş, hem tarihi mekanlardır, hem dahi gazi mekanlardır

Çanakkale’nin kaleler şehri olduğunu tamlayan Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Düzlük Başkanı İsmail Kaşdemir, “Çanakkale kaleler şehridir. Çanakkale’nin kaleleri tarihe şehadet etmiş, hem tarihi mekanlardır, hem üstelik gazi mekanlardır. İstanbul Boğazı ve Çanakkale Boğazı’nın güvenliğini, zımnında ülke güvenliğini sağlayan çok şanlı savunma yapılarıdır. Çanakkale Savaşları’nda şişman işlev görmüşler ve bütünü gazi olmuş mekanlardır. Bütünü ecdadımızdan, tarihimizden bize emanet olan tarihi mekanlardır, haddinden fazla koca yapılardır. Çokça yetişkin olaylara tanıklık etmişlerdir. Bu ülkenin, bu toprakların vatan yapılması noktasında, o Çanakkale Destanı’nın yazıldığı zamanlarda haddinden fazla mefret fedakarlıklara, nazik olaylara tanıklık etmişler. Haddinden Fazla iri kahramanların ayak izlerinin, hatıraların olduğu tarihi mekanlardır. Güneş Düzlük Başkanlığı yerine biz Çanakkale’deki bu gazi mekanları, gazi kalelerin restorasyon sürecini başlattık. Bunların hepsini aynı ateş parçası kermen müze haline dönüştürdük” dedi.

Gazi kaleleri ayağa kaldırma işlemine Kilitbahir Kalesiyle başladıklarını anlatım fail Kayran Başkanı İsmail Kaşdemir, “Kilitbahir Kalesi, Fatih Padişah Mehmet’in yadigarı, Çanakkale Savaşları’nın o gazi mekanı, çok heybetli ve pir aynı yenileme sürecinden bilahare tıpkısı kale müze kendisine şuanda Çanakkale Ruhu’nun hissedildiği bu topraklarda, gelen ziyaretçimize hizmet vermeye başlamıştır. Süratle akabinde Bigalı Kalesi kim Çanakkale Savaşları sırasında o Mehmetçiğin mavzerlerinin, silahlarının onarım edildiği, zırh tamirhanesi adına kullanan Bigalı Kalesi geçtiğimiz sene ziyarete küşade ve ayrımsız kale müze namına bile hizmet vermeye başlamıştır” diye niteleyerek konuştu.

Seddülbahir Kalemizi inşallah 18 Mart 2023 tarihinde hizmete açacağız

Gazi kaleleri ayağa sarmak amacıyla devam eden çalışmalar çerçevesinde serencam olarak Seddülbahir Kalesi’nde restorasyon çalışmalarının devam ettiğini hatırlatan Düzlük Başkanı İsmail Kaşdemir, sözlerine şöyle bitmeme etti: “Seddülbahir Kalemizi inşallah 18 Mart 2023 tarihinde hizmete açacağız. Seddülbahir Kalesi ki, 4’üncü Mehmet Yadigarı, Hatice Turhan Şehriyâr’ın yadigarı tıpkısı gazi mekan, tarihi mekandır. Aynı zamanda Çanakkale’nin önceki şehitlerinin verildiği mekandır. Bu gazi kaleler, tarihi mekanlar evvel tarihten bize emanettir. Ecdadımızdan bize bırakıt kalmıştır. Çanakkale Savaşları sırasında bile haddinden fazla yüce olaylara şahitlik etmişlerdir. Burada çok büyük kahramanlıkların yaşandığı, Çanakkale Destanı’nı yazan o balaban kahramanların kıç izlerinin, hatıralarının olduğu gazi mekanlardır. Biz Çanakkale Tarihi Kayran Başkanlığı yerine da o şişman fedakarlığın, Çanakkale Ruhu’nun ati kuşaklara aktarılması noktasında bize mütezayit bütün bu ecdat yadigarı emanetleri, tarihi mekanları ayağa kaldırarak, hizmeti sunuyoruz. Mevrut ziyaretçilerimizde bu toprakları pekâlâ yurt yapıldığını, ne fedakarlıklardan sonra Cumhuriyeti’mize ulaştığımızı ve Çanakkale Savaşları’nın, Çanakkale Zaferleri’nin bittabi kazanıldığını elan mebzul anlamış oluyor. Elhasıl, Çanakkale Ruhu’nu henüz dolgunca hissetmiş oluyorlar. Tığ Tarihi Alan Başkanlığı kendisine herhangi bir ahit tarihimize, ecdat yadigarı tarihi mekanlarımıza, gazi mekanlarımıza, kalelerimize, tabyalarımıza, siperlerimize eş çıkacağız. Zira epey bizim tarihimiz haddinden fazla balaban bire bir tarihtir. Tarihimizde zer sayfalar vardır. Iri kahramanlıklar, iri fedakarlıklar vardır. Tığ bile o iri fedakarlıkların, kahramanlıkların torunları yerine bu atalar yadigarı mekanlara değme ahit cemaat çıkacağız. Bilcümle Türk Milleti’nin evlatlarını, Çanakkale Ruhu’nu hissetmeye nida ediyoruz. Çünkü Çanakkale kuma paydamızdır, Çanakkale eş değerimizdir ve Çanakkale Cumhuriyeti’mizin önsözüdür. Kurtuluş Savaşı’na revan yolların, Cumhuriyeti’mize revan yolların başlangıcıdır ve bittabi kim Cumhuriyeti’mizin kurucusu, Kurtuluş Savaşı’mızın Başkomutanı ve Çanakkale’mizin dahi kahraman ve muzaffer Komutanı Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün dahi sıra sahnesine çıktığı yerdir.”