Sivas’ta baharatçılık işleyen Emniyetli Şarkışla, peş peşe mevrut zamlar zımnında insanların bundan sonra baharatsız kemirmek yapmaya başladığını belirterek, “Ego yemeğime pul biber veya karabiber koymayabilirim. Salçasız yemek evet mu? Yapıyorlar artık. İnsanlar baharatsız kemirmek yapmaya başladı. Makarnayı çıktı basit yiyorlar soslu yemiyorlar. Bu şekilde oldu. Esnaf namına ciromuz düştü” dedi.
Sivas Çarşıbaşı Mahallesi’nde mevcut halde esnaflık eden baharatçılar, kalan fiyatlardan şikayet etti. Baharatçı Güvenli Şarkışla, şunları söyledi:
“İNSANLAR SALÇASIZ YEMEK YAPMAYA BAŞLADI”
“Baharat fiyatlarının ıcığı cıcığı yükseldi. Zaten çoğu ithal kitap yüzdelik 70 kadarı. Bunların içinde Kimyon, karabiber, limon tuzu, susam, Hindistan cevizi, kurs otu bunların topu sıkı dışından geliyor, tabi doların artması bunlara bayağı tıpkı faal oldu. Gayrı gruplar Türkiye’üstelik yetişen pul biber, sumak, türap biber bu suret ürünlerde yer yağı fiyatlarının mazotun artması, işçiliğin artması yüzdelik 200 oranında tıpkısı artım sağladı. Geçen yıla oranla amiyane bir faziletkâr fiyatlar. Söz Gelişi perakende geçen yıl fiyatlar toz biberin fiyatı 50 liraydı şu an 100 teklik. Kimyonun uyumsuz fiyatı 60 liraydı şu dakika 140 lira. Yüzde 200 oranında baharatlarda amiyane bir çoğalma var. Gurur gücü şu şekilde oldu. Ego yemeğime pul biber yahut karabiber koymayabilirim. Salçasız yemek tamam mu? Yapıyorlar bundan sonra. İnsanlar baharatsız kemirmek yapmaya başladı. Makarnayı daha çok sade yiyorlar soslu yemiyorlar. Bu şekilde oldu. Esnaf kendisine ciromuz düştü. Tecim bu açıklık haddinden fazla etki. Cenabıhak sonunu hayretsin. Neşelilik fiyatları, dükkan kiraları, değme madde da çoğalma oldu. Ama bizim işlerimiz artmadı şu zaman. İnsanlarda tepkili değiller, herkes alıştı.”
“FİYAT ARTIŞLARINDAN DOLAYI ETİKET KULLANMIYORUZ”
Baharatçı Hayrettin Bozdağ ise şu ifadeleri kullandı:
“Bahar fiyatlarında sonuç boyut çokça yara. 2 ay öncesine bakarak kıyaslarsak yüzdelik 100 oranında bir artma var, ondan henüz geriye gidersek yani 8 ay öncesin birlikte yüzde 100 oranında zam var. Toplamda bakarsak ilkbahar fiyatlarında yılda yüzdelik 200 remiks geldi. Pul bibere yüzdelik 200, kimyona yüzdelik 200, karabibere yüzdelik 50, toz bibere yüzdelik 200, isot ve sumağa yüzdelik 100, nane, kekik ve reyhana yüzde 200 oranında zam geldi. Müthiş ve korkunç benzeri para şişkinliği birlikte çoğalma var. Güzeşte seneye göre halis pul biberin kilosu 30 liraydı şimdi 120 liralık, güzeşte sene harir pul biberin kilosu 45 liraydı deminden 150 teklik ve henüz dahi artacak fiyatlar. İthalat ve dış satım firmalarından daima mesajlar geliyor fiyatların artacağı söyleniyor.
“ETİKET KULLANMIYORUZ, ÇÜNKÜ FİYAT ARTAŞLARINA YETİŞEMİYORUZ, GÜNCE BINDIRIM GELİYOR”
Tığ elhak kimlik kullanmıyoruz zira kıymet artışlarına yetişemiyoruz, günlük bindirim geliyor. Vatandaşın kurum gücü şöyle; bedel bazında aynı ancak gram bazında düşük yapıt alıyor, boşluk gelgel gücü düştüğü amacıyla. Sıkıntılarımız gecen 2021 yılının eylül ayından beri on paralık bitmiyor, zira sattığımız malı, ürünü hesabına koyamıyoruz baskı iri. Benzeri yandan de dolar bazında dış satım yapan firmalar var. Bu seneki zam şampiyonu biber salçası, 20 liradan 2 ay içerisinde 75 liraya kadar daha çok. Yüzdelik 400 oranında bindirim geldi, tahammülfersa tıpkısı çoğalma var. Bunun üstelik biricik sebebi dünyada yaşanan gıda krizi, o yüzden Avrupa ülkeleri Türkiye’den servet çekiyor, dolar bazında dünyalık alıyorlar. Burada iki sunum nazik vebal var. Bir istihsal azlığı çiftçinin yaptığı işin maliyetini kurtarmaması. Maalesef bu bastırık 2012 yılından beri yaşanıyor, patlayacağı belliydi ve patlamış durumda. İkinci dava ise Türkiye’nin ihracattan servet vermemesi, bu engellenemediği sürece fiyatlarda düşmen kabil aynı genişlik söz konusu değil. O yüzden devletin, Tecim Bakanlığı’nın anlaşılan tıpkısı kota belirlemesi lazım. Yoksa bu gidişle millet haris kalacak.”
