Balıkesir Yer Bilimi Mühendisleri Odası Başkanı Aysun Aykan, Balıkesir’deki fayların tehlikesinin faziletkâr olduğunu rapor ederek, denetimin önemine vurgu yaptı. Aykan, kırık yasasının üstelik çıkarılmasını istedi.
Jeoloji Mühendisleri Odası Başkanı Aysun Aykan, Balıkesir’i adeta tehdit eden faylar hakkındaki değerlendirmede bulundu. Aykan, “Ülkemizde mail bir gelecekte zelzele beklediğimiz, sismik açıklık namına değerlendirdiğimiz farklı bire bir yer Balıkesir’dir. Balıkesir ve ilçelerini etkileyecek 20 fay var ve bu fayların nazik bire bir kısmı Mw=7 ve Mw=7.2 büyüklükte zelzele reprodüksiyon potansiyeline sahiptir. Fayların tehlikesi yüksek. Bu yüzden buralara çok özen edilmesi ve vacip tedbirlerin biran geçmiş alınması gereklidir. Balıkesir İl ve ilçeleri dünyanın sismik yönden arz canlı faylarından biri olan Yıldız Küçük Asya Fayının cenup koluna ait fay segmentleri üzerinde konumlanmıştır. Bu nedenle Tarihi/aletsel dönemlerde kentin bir nice depremde yıkıldığı fert ve dünyalık kayıplarının yaşandığı bilinmektedir. MTA’nın 2012 yılında yayınladığı aktif fay haritasında; Balıkesir İl ve ilçelerindeki iskân birimlerinden sabık birçok kıpırdak fay vardır. Kuzey Küçük Asya Fayı’nın cenup koluna ilişkin fay segmentleri; Yenice- Nem Fayı, Edremit Fay Zonu, Balıkesir toprak merkezinden geçen Havran-Balıkesir Kırık zonu, Bandırmanın yerleşme merkezinden sabık faylar ve güneydeki Simav fayı şanlı sismojenik zonlardır. Bekten, Pazarköy, Evciler, Manyas Fayı bu Bölgede deprem üretecek kıvrak faylardır” dedi.
Balıkesir’in depremsel tarihi için da bilgiler veren Aykan, “Edremit kırık zonunda tarihi dönemlerde meydana mevrut depremlerin yıkmacı etkisi itibarıyla 3 tanesinin dolay plana çıktığı görülmektedir. 1672-1845 ve 1867 depremleridir. Aletsel dolaşma içerisinde Edremit Kırık Zonu ile ilişkilendirilen yeryüzü şişman yer sarsıntısı 1944 depremidir. 6.8 büyüklüğündeki Edremit Körfezi kuzeyinde meydana gelen bu deprem, Küçükkuyu’dan Arıklı iskelesine akıllıcasına uzayan satıh kırığı yaşatmıştır. Bu depremde, 5500 den çok hasarlı binanın olduğu fert ve mal kayıplarının yaşandığı depremdir. Edremit ile Balıkesir beyninde Havran- Balıkesir Fay Zonu var. Tarihi döneme ilgilendiren sarsıntı kayıtlarında Balıkesir ve yakın çevresini etkiliyerek yıkıma sebebiyet vermiş 3 yetişkin hareket göze çarpar. 1577, 1897 ve 1898 depremleridir. Yenice-Rutubet Fayında,1953 yılında 7.2 kadar deprem olmuştur. 10.000 den çok bina hasar görmüş, 265 dirilik hayatını kaybetmiş; fert ve servet kayıplarının yaşandığı depremdir.1964 yılında Manyas fayında 7 büyüklüğündeki depremde 6000 hasarlı çatı tespit edilmiş olup, can ve para kaybı yaşanmıştır.1935 yılında Edincik Fayında 6.4 büyüklüğündeki depremde 600 den aşkın hasarlı çatı tayin edilmiş olup, birey ve para kaybı yaşanmıştır. Balıkesir’in, Bandırma, Nem, Edremit, Karesi İlçelerinin yerleşim yerlerinden deprem üretecek kıvrak faylar geçmektedir; ve bu fayların çoğu 7 ve 7.2 büyüklükte zelzele teksir potansiyeline sahiptir; Bu yüzden buralara özen edilmesi gerekiyor” diyerek konuştu.
Denetim majör
Aykan, destek ve ana etütlerinin denetimi titizlikle yapılmasını söyleyerek açıklamasını şu şekilde sürdürdü:
“Günümüzdeki bili ve teknoloji ile rastgele nev büyüklükte depreme alın kuvvetli yapı yazmak türlü. Emniyetli yapılaşmanın geçmiş adımı olan dayanak noktası ve ana etütlerini doğru yaptığımız taktirde, akla yatkın istinatgâh parametreleri ile destek yapısına uygun projelendirme ve yapı denetimi ile depreme alın emin çatı yapabilirsiniz. Öncelikle bina ruhsatı veren belediyelerin mevcut mevzuatı uygulamaları ve bina denetimi yapmaları serencam kademe yetişkin.Sakıncasız yapılaşmanın önce adımı olan mesnet ve temel etütlerini denetleyen ayrımsız çatı teftiş sistemini henüz kuramadık. Kâin mevzuatın uygulanmasını belediyeler istemiyor. Bazen belediyelerde zemin ve anne etüdü istense bile pratikte apayrı mesail var, denetim aşamasında ıztırar olduğu halde medar etüdünün denetimi yapılmıyor. Belediyelerde denetleme yapacak ehliyetli teknik eleman bulunmuyor; İmar Kanunu’nun 28’inci maddesi ve başka mevzuat hükümleri küşade olmasına rağmen, medar istikşaf raporları aplikasyon aşamasında yerinde denetlenmiyor. Çoğu Belediyede da bu konuda on paralık teftiş yok. Denetim yapılan belediyelerde ise toprak denetimler yapılmadan hoppadak masa başında bire bir denetleme var. Türkiye’deki yapıların çoğu ilişkin mevzuata akıllıca temel taşı etüdü yapılmadan ve denetlenmeden düz yazı ediliyor”
Kırık yasası çıkmalı
Kırık yasasının dahi çıkmasını isteyen Aykan, “Fay yasası kebir. Ülkemizde meydana gelen depremlerde fay zonu üzerindeki binaların yıkıldığını gördük. Kırık yasası birçok ülkede uygulanıyor; Bizim ülkemizde de uygulanmalı. Kırık yasası çıkmalı. Fayın değme iki tarafına sakınma bandı oluşturarak bina ve yapı türü yapılaşmaya sınırlama koymalıdır” ifadelerini kullandı. – BALIKESİR
