TBMM Çekim ve Bütçe Komisyonu’nda muhalefetin konuşmasını “Propaganda oldu biraz” diye niteleyerek eleştirdiği Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, “Dolayısı ile bu akıbet bütçedir, bundan ahir şu bütçedir, bu bütçedir. Bunu göreceksiniz, bunun serencam bütçe olmadığını bile göreceksiniz.  Takkadak bu dönemin sonuç bütçesi, inşallah ati yıllarda üstelik kökeninden Topluluk İttifakı yerine sunmaya bitmeme edeceğiz. Milletimiz 15 seçimde olduğu kabil yine sizlere de bizlere bile bire bir mesajı verecek. Kemiksiz fikir, ara vermek bulunmayan yola bitmeme diyecekti. Sizin görüntü ortada olmaksızın geçmiş tıpkı namzet belirlemenizde yarar vardır diyerek düşünüyorum” diyerek konuştu.

TBMM Tasrif ve Bütçe Komisyonu’nda 2023 yılı bütçe maratonu bugün başladı. Bugün komisyonda 2023 yılı bütçe yasa teklifi, 2021 yılı kesin adisyon kanun teklifinin geneli ve 2021 yılı Sayıştay raporları görüşüldü. Reisicumhur Yardımcısı Fuat Oktay, milletvekillerinin sorularını dolgun yanıtladı. Oktay şunları söyledi:

“Yönetimde saydamlık, şeffaflık ve hesap verebilirlik ilkelerini benimsemiş benzeri hükümet kendisine. Bütçe ve stabil hesabın seçkin detayını açıklıkla milletimizle paylaşıyoruz. Rastgele yıl bu bütçe kimin, neyin bütçesi kabil sorulara muhatap olduk, bu yıl bile benzeri sorulara muhatap olduk. 2023 yılı bütçesinin vatandaşımızı toptan belirsizliklerden koruyacak, herhangi bir kesimden vatandaşımızı kollayacak, adil ve sosyal aynı bütçe olduğunu rapor etmiştim, bugün birlikte tekrarlıyorum.

2023 yılı bütçemizde toplumsal harcamalar üzere ayırdığımız kök miktarını 258,4 milyar liraya çıkardığımızı anlatım etmiştik. Gene bire bir posta elan ikilemek istiyorum. Bu cirim 2023 yılı bütçesinin yüzdelik 5,8’ine denk gelmektedir. 2002 yılında bu büyüklük yüzde 1,3 ile ayrılan nesep miktarı 1,6 milyar liraydı. Ne 2002 ile sonsuz kıyaslıyorsunuz diyorsunuz.  Biz denek taşı yerine görüyoruz.

2023 bütçemizde 65 yaş üstü yaşlılardan, özürlü vatandaşlardan ve mânialı vatandaşların yakınlarından oluşan yaklaşık 1,4 milyon kişiye bağlanan aylıklar amacıyla 31, 3 bilyon, 555 bine andıran özürlü vatandaşımızın evde bakımına destek için 28 bilyon, TOKİ içtimai hane finansmanı amacıyla 10 milyar, sülale destek programı amacıyla 7,5 bilyon liralık köken ayırdık.

Sosyal kesimlere müteveccih bütçeden sağladığımız kaynaklar bunlarla vabeste değildir. Toplumun ayrımlı kesimlerine 2023 yılı bütçemizde sağladığımız bol bolamat katkısı kısaca 1 trilyon 200 liraya ulaşmaktadır. Bu miktar bütçenin yüzdelik 27’sine karşılama etmektedir. 2023 bütçesinde doğalgaz ve hareketlilik sübvansiyonları üzere 600 bilyon liralık, minimum ücretin alacak dışı tutulmasıyla 300 milyar teklik, nemli, özürlü, mütekait, dul ve yetimler kabil cemiyet kesimlerini korumak amacıyla yapılan vergi indirimleri kapsamında 51 bilyon teklik vatandaşımıza bindi sağlamışızdır.

Gıda güvenliği ve zirai kalkınma milli güvenlik meselesi kendisine gördüğümüz ve konusunda hele eğildiğimiz konuların başında geliyor. 2023 yılında tarıma 142, 9 bilyon lira köken ayırıyoruz. 54 milyar değil. Sunumda benim anlatım ettiğim 54 milyar hoppadak zirai bindi programları için ayrılan ödenektir.

“BÜTÇEYİ KİM SUNMALI” TARTIŞMASI

Bütçeyi kimin sunacağı ile dayalı istifham vardı. Bu sene nereden icap etti da gündeme getirildi, Anayasal ağız dalaşı diye niteleyerek. Bizim zihnimizde alarga yakından böyle tıpkı soru var, ne üstelik Kanunuesasi’ya aykırılığı ile alakadar açıktan yakından rastgele tereddüt var. Temel Konu 161, Cumhur Reisi bütçe yasa teklifini finansal yılbaşından bildirme birkaç 75 dolaşma ilk TBMM’ye sunar diyor. Filhakika Reisicumhur sunuyor bütçeyi, sunmuştur doğrusu. Sunardan garaz, imzası ile buraya gönderdiği konudur, tığ vatandaşımıza açıklamışızdır, buraya dahi gelmiştir.

Bütçenin ki marifetiyle sunulacağı dahi Sedir İçtüzüğünün 67’inci maddesi ile sınırlı olup, buna bakarak icra hesabına  Reisicumhur Yardımcısı veya ayrımsız nazır sunuş yapabilmektedir.

“ÇİFTÇİLERİMİZDEN UZAK DEĞİLİZ”

Çiftçiden illerden haberiniz var mı diye niteleyerek sorular oldu. Bizim kendimiz da çiftçilerden uzak değiliz, özellikle hele illerimizden vatandaşlarımızdan katiyen uzak değiliz. Ilkin Cumhurbaşkanımız olmak amacıyla.

Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminin getirdiği faydaları, istikrarı, kesin ve aceleci karar alma imkanlarının lacerem Türkiye’ye kâr adına döndüğünü kemiksiz olarak görürsünüz. Hele dış politikada olsun, krizlerin yönetiminde olsun bunun sonuçlarını görüyoruz. Bunu uygularken birlikte vatandaşımızdan asla uzak kalmayız. Yemeden Içmeden fiziksel anlamda değil, dilek bağımızı tek kimse koparamazdan vatandaşımızdan. Gidip miting alanlarında konuşup de dönmeyiz, dönen insanlar üstelik değiliz. Nasıl vatandaşımızın içindeyizdir. Bunun da liderliğini Cumhurbaşkanımızın kendisi yapar, milletiyle iştiyak bağı kurmuş olması akıbet 15 seçimdeki başarısının dahi net göstergesidir.

“KESIN KUVVE, DURMAK YOK YOLA BITMEME DİYECEKTİR”

Dolayısı ile bu son bütçedir, bundan ahir şu bütçedir, bu bütçedir… Bunu göreceksiniz, bunun akıbet bütçe olmadığını da göreceksiniz.  Vakit Kaybetmeden bu dönemin son bütçesi, inşallah gelecek yıllarda üstelik başından Halk İttifakı adına sunmaya devam edeceğiz. Milletimiz 15 seçimde olduğu kabilinden tekrar sizlere de bizlere de benzeri mesajı verecek. Açık fikir, durmak bulunmayan yola devam diyecekti. Sizin tayf görmeden önceki bire bir namzet belirlemenizde kâr vardır diyerek düşünüyorum.”

Oktay’ın sözlerine “Yaymaca oldu az buçuk” diye muhalefetten eleştiri geldi.

“KÜLLİYE HERKESE AÇIKTIR”

Oktay, kadınlara da bindi verdiklerini açıklayarak, “Yüzlerce karı ekinci, sizin saray bizim milletin evi dediğimiz Cumhurbaşkanlığı Külliyesinde Sayın Cumhurbaşkanımızla tıpkısı araya gelmiştir” dedi.  HDP Balkı Milletvekili Dilan Dirayet Taşdemir, “Tığ birlikte gelebilir miyiz?” diye sordu. Oktay, “Elbette ki gelebilirsiniz. Külliye herkese açıktır. Buradan giderken beraber geçelim, burası milletin evi” diye niteleyerek karşılık verdi.

Oktay, “Yüzüncü yılın bütçesi milletle bağırsak içe, milletin ta kendisi olan dümen anlayışımızın finansal alana yansımasıdır” dedi.

TTB BAŞKANI FİNCANCI’YI KASIT ALDI

Oktay, Türk Silahlı Kuvvetleri’nin kimyasal cebe kullanmış olabileceğini söylediği amacıyla gözaltına alınan Türk Tabipleri Birliği Başkanı Çiy Korur Fincancı’nın fotoğrafını taşıdıkları için HDP’li milletvekillerini eleştirerek, “Ne hikmetse bazen hatiplerin insan hakları savunucusu diye niteleyerek bigünah göstermeye çalıştıklarının evinden, arabasından mermiler, fişekler ve teşkilat dokümanları çıkıyor” dedi.

“CEBİNDE BASIN KARTI VAR DİYE KİMSE KENDİNİ HUKUKUN ÜZERINDE GÖREMEZ”

Oktay, gözaltına alınan gazetecilerle ait de değerlendirmede bulunarak, “Gazeteci dediklerinizin birlikte kim olduğunu, hangi olduğunu gördük. Cebinde matbuat kartı var diye kimesne kendini hukukun üstünde göremez. Bu ben bile olsam, siz bile olsanız. Yıldırı ile arasına duruluk koymayan birlikte sonucuna katlanır. Tığ defaten 85 milyonun bütçesi dedikçe, bazıları dini azlık, etnik ekalliyet diyerek, ayrışmayı beslemeye çalışıyor. Ülkemizde azınlıklara yönelik politika ve uygulamalar Lozan Barış Anlaşmasının ilgilendiren hükümlerine makul şekilde belirlenmektedir. Hassaten biz onun dahi çok ötesine gitmekteyiz” diyerek konuştu.

Oktay, Türkiye’deki Alevilerin beklentilerinin belirlemek ve çözüm yollarını tedarik etmek amacıyla tedbir yaptıklarını söyleyerek, cemevlerine ait kanun tekliflerini anımsattı.  Oktay, “Ülkemizi Türkiye yüzyılına hazırlarken milletimizin tüm kesimlerinin, beraberliğini, kardeşliğini güçlendirecek adımlara hususi önem veriyoruz. Biz bu milleti hizmetkar olmaya geldik derken, tek grubu birlikte dışarıda bırakmıyoruz, çünkü tığ bu milletin ta kendisiyiz. 85 milyona ayrım gözetmeden eserlerimizle konuşmaya devam ediyoruz” diye niteleyerek konuştu.

AÇIĞIN KAPANABİLECEĞİNİ ŞERH KOYARAK VAAT ETTİ

Oktay, akan açıkla ilişkin de “Akan amal açığı bu yıl erke faturasında gözlenen astronomik bedel etkisi ile nispi faziletkâr seyretmekte. Erke dışında dahi akan amal ilavesi verdiğimizi da söylemek isterim. Gelecek sene erke faturasının gerilemesi ile de cari işlemler açığımızın yüzdelik 2,5 seviyelerinde akseptans edilebilir bire bir düzeye gerilemesini bekliyoruz. Şayet global ve bölgesel boyuttaki şartların normalleşmesi öngörüsü ile. Kim şu anda hakeza bire bir öngörü için daha erken” diye kıymetlendirme yaptı.

Oktay, “Cari amal açığının asıl nedeni yükselen toptan erke fiyatlarının erke ithalatımızda mehabetli artışa hastalık olmasıdır” dedi. Oktay, enerji fiyatlarındaki artış olmasaydı Türkiye ekonomisinin akan fazla vermiş olacağını ileri sürerek, “Bu, enerji faturalarımızda 50 bilyon doların üzerinde ilave benzeri artışa meni etmektedir. Aynı apayrı ifadeyle bu sene astronomik enerji denk artışları olmasaydı, 2022 yıl böylecene ekonomimiz akan fazla vermiş olacaktı” diyerek iddiasını sürdürdü.

TOGG AÇILIŞINA NIDA ETTİ

Oktay, TOGG fabrikası açılışına muhalefeti çağirma ederek, şunları söyledi:

“İkinci çekirdeksel santralinin yapımı şu anda planlama aşamasında, bu konudaki müzakerelerimiz birlikte başladı. Enerji sektörünün günümüz dünyasında belirleyici olan sunu kocaman hesaplı ve politik unsurlardan biri olduğu bilinciyle, dünyadaki aktüel gelişmeler ışığında enerji sektörünü genişlik doğru ve aktif şekilde destekleyecek ve yönlendirecek yöntem ve düzenlemeleri hayata geçirmeye devam edeceğiz. Cari aşkın hedefli büyümeyi destekleyecek şekilde yüksek munzam ayar ve efdal teknolojiye cemaat yatırımları heveslendirme ediyoruz.

Bu çerçevede; son namına İzmir, Kocaeli, Sakarya ve Adana illerimizde, gündüz paneli, kimyevi bap, hibrit ve yükleme edilebilir otomobil ile pil üretimlerini havi 20 bilyon teklik tutarındaki 4 iri yatırıma proje bazlı heveslendirme sağladık. 29 Ekim Cumartesi haset dahi ilk domestik ve milli elektrikli aracımız TOGG’un fabrikasının açılışını yapıyor, geçmiş aracımızı banttan indiriyoruz. Davetlisiniz. Mega projelerimizi soruyordunuz ya.”

KKM TUTARI 1,45 TRİLYON LİRAYA ULAŞTI

Oktay, seviye korumalı tevdiat için ise şu açıklamayı yaptı:

“Hem vatandaşlarımız hem bile şirketlerimiz KKM uygulamamıza iri hazzetme göstermiştir. 21 Teşrinievvel 2022 tarihi bakımından KKM’ye iştirak sayısı 2,3 milyon kişiyi aşarken hep cirim dahi 1,45 trilyon TL’yi önceki ve mevduattaki TL payı yüzdelik 50’ye yaklaşmıştır.  Bu durum düşük sağlık gruplarından toplanan vergilerin tevdiat sahiplerine aktarıldığı iddialarının aksine, KKM’nin tabana yayıldığını ve yekpare halkımıza seslenme eden benzeri finansal işaret olduğunu ortaya vazıh koymaktadır.

Herhangi Bir vatandaşımız akla yatkın gördüğü büyüklüğünde tasarrufunu bu hesaplarda değerlendirebilmektedir, miktar konusunda seçme hangi bire bir madun evet de dip eksen bulunmamaktadır. Bu kapsamda kur korumalı tevdiat sahiplerine sağlanan destekler, ferdî emeklilik sistemine sağlanan destekler (celal katkısı) kabilinden tasarrufları motivasyon edici ve etraflıca tıpkısı destek gibi görülmelidir. KKM ile döviz mevduat hesaplarının toplanmış mevduatlardaki payında 10 puandan henüz çok aynı eksilme olmuştur. Yine, bankaların döviz yükümlülükleri sakıt ve 2021 Teşrinisani ayında TL mevduatların sayı farkı vadesi 24 günken, 2022 Ağustos ayı itibarıyla 45 güne çıkmıştır.

KKM uygulamasının döviz kuru oynaklığı ve başka makroekonomik göstergeler üzerindeki olumlu etkisine nazaran maliyeti merbut olmuştur.  2022 Eylül sonu itibariyle KKM uygulamasının bütçeye maliyeti 84,9 bilyon TL’dir ve bu filhakika halkoyu ile diyapozitif bire bir şekilde paylaşılmaktadır. KKM uygulaması niteliği itibarıyla kamunun borçlanması karşılığı ortaya sâdır bir yükümlülük olmadığı üzere ürem harcaması kendisine değerlendirilmemekte; bu kapsamda oluşan harcamalar üstelik bütçenin cari transferler kaleminde izlenmektedir.”

Oktay, kırat korumalı mevduat ile ait Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın açıkladığı rakamı ise “KKM sebebiyle Hat Bankasında oluşan maliyet, Kaynak ve Maliye Bakanlığının açıkladığı rakamların altındadır” diyerek değerlendirdi.

Oktay, TOKİ konutları ile ilgilendiren dahi şöyle bilgi verdi:

“Vatandaşlarımızın çekicilik gücünü çoğaltmak amacıyla İlk Evim İlk İş Yerim projesi hayata geçirilmektedir. Proje kapsamında 5 almanak dönemde 500 bin ev, 1 milyon hane amaçlı arsa ve 50 bin hareket yeri yapılacaktır.

Toplam 360 bin bağımsız birimden oluşan geçmiş etap 2 yılda bitecektir. Yapılacak olan 500 bin hane, 240 kamer vade ile satışa sunulacak olup; zir yapıları ve imarı mücehhez göz gayeli arsalar, vatandaşlarımıza 10 sene vadeyle faizsiz yerine verilecektir.

FAİZ VE BORCA İLİŞKİN İDDİALI KONUŞTU

Oktay nema ve takanak ilişkisine ait birlikte muhalefetin sorularını şöyle yanıtladı:

“2020 yılı böylece 36,2 milyar dolar olan güçlükle içi döviz cinsi vecibe stoku, 2021 yılı böylece 29,9 bilyon dolar, Eylül 2022 sonu itibarıyla ise 25,8 milyar dolar seviyesine gerilemiştir. Önümüzdeki dönemde sıkıntılı içi döviz cinsi takanak stoku aşamalı olarak azaltılmaya devam edilecektir. 2021 yılsonunda 29,9 milyar doları yurtiçi döviz cinsi vecibe stoku, 109,7 milyar doları ise ancak dışı takanak stoku görünmek üzere merkezi idare hep döviz cinsi borç stoku 139,6 bilyon dolar iken bahis konusu yığılım 2022 yılı Ilk Teşrin ayı fiktif ile kısaca 7 bilyon dolar azalarak 133 bilyon dolar yerine gerçekleşmiştir. Arsıulusal piyasalar tarafında ise finansmana erişimin zorlaştığı 2022 yılında, yatırımcıdan kilolu temenni gören 3 ayrı ihraç ile toplam 7,5 bilyon dolarlık aut finansman sağlanmıştır.

Faiz harcamalarının milli gelire oranı 2002 yılında yüzdelik 14,3 iken, 2021 yılında yüzdelik 2,5’e büyüklüğünde gerilemiştir. 2022 yılında ise bu oranın eş seviyede gerçekleşmesi beklenmektedir. KEZ tanımlı umumi yönetim takanak stokunun karışık yurtiçi hasılaya oranının 2021 yılı böylece yüzde 41,8, 2022 yılı ikinci çeyreğinde ise yüzdelik 39,3 seviyesinde gerçekleşirken, bu yılsonunda 36,7’e düşmesi, Orta Vadeli Izlence (2023-2025) dönemi böylecene ise yüzde 32,1’e gerileyerek izlence dönemi boyunca yüzdelik 60 olan Maastricht Kriterinin berenarı altında seyredeceği öngörülmektedir.  söz konusu oran AB ülkelerinde sayı farkı yüzdelik 86,4 seviyesinde seyretmektedir.”

Oktay’ın konuşmasının peşi sıra 2023 yılı Merkezi Hile Bütçe Kanun Teklifi ile 2021 yılı Merkezi Dümen Merkeziz Adisyon Kanunu Teklifinin maddelerinin görüşülmesine  geçilmesi ve 2023 bütçe ve 2021 yılı kesme adisyon kanun teklerinin bir numara ve ikinci maddeleri  AKP ve MHP’li milletvekillerinin oyları ile akseptans edildi.