Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, TTK Amasra müessesesinin bu sene yapılan dördüncü denetiminin 21-27 Ağustos tarihleri ortada yer şeş uzmanları tarafından yerinde gerçekleştirildiğini belirterek, bu denetimlerde beceri ve yönetsel düzenlemelere muhalif bir husus belirleme edilmediğini söyledi.

Erke ve Elbette Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Türkiye Nazik Budun Meclisi’nde (TBMM) milletvekillerini Türkiye Taş Kömürü (TTK) Amasra Maden Kömürü İşletme müessesesinde 14 Ekim’bile meydana gelen grizu patlamasına ilgili bilgilendirdi. Vekil Dönmez, meclis kürsüsünde yaptığı konuşmasında, ilgilendiren prosedürleri ve düzenlemeleri paylaşarak, ortaya atılmış 2017 ve 2019 yılları Sayıştay raporlarında düzlük düzlük solunabilir ve patlayabilir türap ile uğraş başlığı altındaki hususların dikkate alınmadığı iddiasını, Soma ve Ermenek kazalarından sonraları mevzuattaki düzenlemelere istinaden TTK’bile iyileşmeler yapılmadığına dayalı iddiaları, Sayıştay raporunda vadi düz “Kurum degajman yönergesi yükümlerinin inceden inceye uygulanması gerekmektedir” ifadesini, yelek ve patlamaya dair ortaya atılan iddialara ve beyaz zehir ocağının patlayacağı iddialarını ele aldı.

“Denetimlerde uymazlık yok”

Bakan Dönmez, TTK Amasra müessesesinin bu sene yapılan dördüncü denetiminin 21-27 Ağustos tarihleri beyninde kayran şeş uzmanları marifetiyle durumunda gerçekleştirildiğini belirterek, bu denetimlerde ustalık ve yönetsel düzenlemelere ters bire bir husus tespit edilmediğini söyledi.

“Olayın kül boyutları ile açıklığa kavuşması için mukteza rastgele cins desteği ilişik denetleme birimlerine vereceğiz”

Kazanın arkası sıra başlatılan adli ve idari soruşturmalar konusunda konuşan Nazır Dönmez, “Kazanın meydana geldiği geçmiş andan itibaren Bartın Cumhuriyet Altını Başsavcılığı marifetiyle 6 müddeiumumi görevlendirilmek vasıtasıyla adli soruşturma başlatılmıştır. Bakanlığımız ile Emek ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı aracılığıyla antrparantez idari-teknik soruşturma ve denetimler başlatıldı. Olayın mecmu boyutları ile açıklığa kavuşması için lüzumlu her soy desteği ilişkin denetim birimlerine vereceğiz” dedi.

“Sayıştay raporu iddialarına ilgilendiren ölçümler ve kontroller parçalanmamış yapılmakta ve mevzuatta belirtildiği seviyede tutulmaktadır”

Kazanın yaşandığı önce dakikalarda Sayıştay raporlarının gündeme getirildiğini söyleyen Dönmez, “Laf ile ilişkin bile bile ya üstelik bilmeyerek ortaya atık iddialara vuzuh değirmek istiyorum. 2017 ve 2019 yılları Sayıştay raporlarında kayran kayran solunabilir ve patlayabilir toz ile mücadele başlığı altındaki hususların dikkate alınmadığı iddiası ortaya atılmıştır. Bu iddiaya ilgili ölçümler ve kontroller kamu yapılmakta ve mevzuatta belirtildiği seviyede tutulmaktadır” dedi.

“50 kalemde lazım ferdî gerekse sahaya yönelik iyileştirmeler yapıldı”

Soma ve Ermenek kazalarından sonradan mevzuattaki düzenlemelere güvenerek TTK’üstelik iyileşmeler yapılmadığına dair iddialara ait konuşan Dönmez, şunları kaydetti:

“Cümle müesseselerde bulunan mecmu 200 kilometrelik yer şeş açıklıklarında maltalık hattı bünye edildi. Vadi şeş ferdi halaskâr peçe değiş istasyonları kuruldu. Eksiksiz hareket süreçleri üzere risk yorum yükümlülüğü getirilmiş, bu başlık gelgel tarafından inceden inceye izlem edilmiştir. Kayran altında bataklık gazı, oksijen, karbonmonoksit, hidrojen sülfür, alev ve gelgel hızını ölçen sensörlerin bulunması zorunluluğu bile getirilmiştir. Ayrıca müstakil çalışan gelişigüzel ekipte en az bir adet turist doğal gaz takdir cihazı dahi bulunmaktadır. Antrparantez, taşıyıcı tanıtma ve acil uyarma sistemi, tahlisiye cihazı, ahali tipi yalım ve tazyik ölçer, çoklu doğal gaz analiz seti, merkezi gaz izleme sistemi, esas nefeslik emmeç sistemi, kişisel müvellidülhumuza maskeleri, basınç solunum istasyonları, spontane hararet söndürme sistemleri burada elan sayamayacağım 50 kalemde icap ferdî gerekse sahaya müteveccih iyileştirmeler yapıldı. Yer altındaki hep faaliyet alanlarının albeni antre-çıkışını onaylamak için altılı ganyan sensörler yapı edilmiştir. Bu sensörler, her müessesemizde kâin merkezi doğal gaz izlem birimlerinden strateji edilmektedir. Verilerden rastgele birisinde sürtüşme olması durumunda bile yekdiğeri ile konfirmasyon ediliyorlar.”

Sayıştay raporunda yer alan “Çekicilik degaj yönergesi yükümlerinin titizlikle uygulanması gerekmektedir” ifadesini ele kayran Dönmez, “Sayıştay’ın bulguları beyninde yer düz çalım degajman yönergesine bile ayrımsız şekilde uyma edilmektedir. 2022 yılı içerisinde Emek ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı aksiyon denetçilerinde gurur gelişim yerlerinde tekmil 26 teftiş yapılmış olup bunun 4 tanesi Amasra Kara Elmas İşletme Müessesesi vadi altı gelişim yerlerinde gerçekleştirilmiştir. Bakanlığımıza sınırlanmış Maden ve Yer Yağı İşleri Umumi Müdürlüğü görevlilerince kurum hisse senedi yerlerinde 45 teftiş mamul olup bunun 7’si tıpkı yerde gerçekleştirilmiştir” dedi.

“İş sağlığı ve güvenliği denetçileri eliyle her tespitte bulunulmamıştır”

Dönmez, şöyle devam etti:

“Sayıştay raporlarında bahsedilen hususlarla ilişik kendisine esasen denetime çıkışlı olan MAPEG denetçileri ile Mesai ve Toplumsal Düzenlilik Bakanlığı iş sağlığı ve güvenliği denetçileri vasıtasıyla rastgele tespitte bulunulmamıştır. Kazanın olduğu aktarılma Sayıştay raporlarındaki ifadeler çarpıtılarak, kömürün içerisinde saha düzlük metan gazı miktarı çalışılan ortamdaki havada faziletli bataklık gazı gazı belirleme edildi şeklinde dahi lanse edildi. söz konusu tabir, o bölüm birlikte açıklandığı kadar ağız ağıza yanlıştır. Kömürün içindeki bataklık gazı miktarı ile ocaktaki havalandırma içerisindeki bataklık gazı oranı birbirinden değişik konulardır. Grizu patlamaları, kömürdeki metan miktarı değil, ortamdaki hava içerisindeki metan yüzdesi ile ilgilidir. Adı geçen raporlar, TBMM KİT Komisyonu’nda üstelik görüşülmüş ve aklama edilmiştir.”

Perforaj ve patlamaya dayalı ortaya atılan iddiaları ele kayran Dönmez, dünya genelinde yürütülen madencilik faaliyetlerinin birçoğunda perforaj ve patlatma yönteminin kullanıldığını ve işin gereği kendisine asgari seviyede ve kontrollü namına Türkiye’birlikte de beceri düzenlemelere uyma edilerek uygulandığını savundu.

“Hiçbir endişeniz olmasın, arz ufak bire bir ihmal varsa gereği yapılacak”

Icra Vekili Dönmez, beyaz zehir ocağının patlayacağı iddialarına ait, şunları söyledi:

“Eroin ocağının patlayacağı iddialarına üstelik uzaklık yayımlamak istiyorum. Yer altı kamu iş alanları ve antre-huruç havalarında bataklık gazı, müvellidülhumuza, karbondioksit, karbonmonoksit, hidrojen sülfür, kıvılcım ve gelgel hızı ölçümleri ile 24 saat süresince sonsuz izlenmekte, bilgiler üstelik kayıt altına alınmaktadır. Yani o işletmemizde benzeri uçaklarda olduğu gibi karaca kutumuz var. O ana kadar gerçekleşen eksiksiz ölçümler, aşağı ve yukarıdaki görevlilerin arasındaki gelişigüzel tip telsiz ve telefon konuşması vasıta altında. Bunların hepsi üstelik incelemeye ve denetime tabi olacak. Hiçbir endişeniz olmasın, sunma ufak bire bir ihmal varsa gereği yapılacak.”

“Yönetmeliğine göre, ortamda yüzde 1 oranında metan bulunması yerinde patlatma yapılmaz”

Havadaki bataklık gazı gazı oranını yüzde 5 ile yüzdelik 15 arasındaki olmasının, sunma ufak tıpkısı alev benzeri ısı kaynağı ile bağlanak etmesi halinde grizu patlamasının meydana geldiğini rapor fail Dönmez, “Yani üç husus bire bir arada olursa patlama oluyor. Klasik olarak yanıcı bap yani metan, diğeri albeni, ötekisi ise yakıcı özellik yani ısı kaynağı. Ayrıca şu hususları birlikte tavzih etmek isterim kim hisse senedi sağlığı ve güvenliği yönetmeliğine göre, ortamda yüzdelik 1 oranında metan bulunması durumunda patlatma yapılmaz. Yüzde 1,5 metan varsa güven gayeli ruh kesilir, yüzde 2 bataklık gazı bulunması yerinde ise madenciler iş ortamından tahliye edilir. Gaz izleme sensörleri ile de ortamdaki doğal gaz sınırlı değerlerin üzerine çıktığında ünlü ve aydınlık alarm verilecek çalışanlar uyarılmaktadır. TTK Amasra müessesesine kurulan sensörlerle metan oranı yüzdelik 1,5 değerine ulaştığında hem merkezi gaz izleme sisteminde hem da meydan altındaki sistemde solgun ışık yanmakta ve sesli ihtar vermektedir. Akabinde merkezi gaz strateji birimi tarafından ilgilendiren birimler telefonla bilgilendirilip herkes takibe alınmaktadır. Bataklık Gazı oranı yüzdelik 2 değerini bulduğunda saha altındaki sistemdeki ve düz üstündeki merkezi doğal gaz izleme ünitesinde kırmızı alarm devreye girer ve hemen ivedi nitelik prosedürü işletilmek sistemiyle çalışanlar tahliye edilerek temiz havaya çıkarılmaktadır” diye niteleyerek konuştu.

“Ehlihibre ve denetçiler olayı aydınlığa kavuşturacak”

Kazadan önceki akıbet kayıtların incelenmesi ile ortamdaki bataklık gazı gazı oranının ilk yüzde 1,5 seviyesine ulaştığını, bu kapsamda saat 18.05’te inanma gayeli ruh kesildiği bilgisini veren Dönmez, “Saat 18.09’da ise akıbet vasıta havadaki metan oranının yüzde 1,69 adına ölçüldüğünü göstermektedir. 18.09’dan sonraları vasıta alınamadı. Tüm değerlendirmelerimiz bu patlamanın 18.10 sıralarında olduğu. Patlama anındaki bataklık gazı seviyeleri merkezi doğal gaz izlem sisteminde ölçülen bu. Merkezi doğal gaz izleme istasyonunda takdir bu. Hep birimler, bilirkişiler bu değerleri tek tek değerlendirecek. Ehlihibre ve denetçiler olayı aydınlığa kavuşturacak” ifadelerini kullandı. – ANKARA