TRABZON’un Maçka ilçesinde 6 sene süren yenileme çalışmalarının peşi sıra ziyarete açılan tarihi Sümela Manastırı’nda, 14 restoratör ve kimyagerden oluşan grubun enjeksiyon ile kuyu kazar kabilinden analiz yaptığı ve akarsu yollarını değiştirerek, onardığı fresklere kazınan amor ilanları ile isimlerin silinmesi için mücahede başlatıldı. İl Firez ve Turizm Müdürü Tamer Erdoğan, Nasıl tıpkı cerrah, ameliyat yaparken, hastasına çok inceden inceye davranıyorsa bilirkişi takım bile o hassasiyetle çalışmalarını yürütüyor. Saf koşullar ve eş faktöründen kontekst tahrip olan fresklerin düzeltmesi zaman algı dedi.
Türkiye’nin oylumlu tarihi ve akide mekanlarından, domestik- ecnebi binlerce turistin mülakat ettiği, UNESCO Dünya Bırakıt Geçici Listesi’nde meydan düzlük, Trabzon’un Maçka ilçesi Karadağ eteklerindeki Sümela Manastırı’nda; kaya tedenni riskine karşı belde düzenlemesi, kayalıkların yer bilimsel ve jeoteknik bakımdan araştırılması ile güçlendirilmesi çalışması yürütüldü. Mülga manastırda sınai dağcılar, taş düşmelerine karşı yamaçları polat ağlarla örüp, güçlendirdi. Yenileme ekibi üstelik çöz alanlarda çalışma yaptı. Polat ağların yamaca serildiği ‘bohçalama’ sistemi ile masun keşişhane, tamamlanan yenileme çalışmalarının peşi sıra 6 sene yıl sonraları tüm alanları ile ziyarete açıldı.
KAZINAN YAZILAR İÇİN ÖZEL ÇALIŞMA
Manastırdaki yenileme sırasında hafi mekanlar üstelik çağ yüzüne çıkarıldı. Ana Kaya Kilisesi’nin sağında kayran düz 10 kilisecik, çan kulesi, misafirhane, rahip ve mektepli odaları, mahzen ve benzeri yapılar, keşişhane tarihinde ilk defa ziyarete açıldı. İnce restorasyon kapsamında sızan satıh suları dolayısıyla iptal olan fresklerde üstelik himmet yürütüldü. 14 restoratör ve kimyagerden oluşan grubun enjeksiyon ile kuyu kazar gibi analiz yaptığı ve su yollarını değiştirerek, onardığı fresklere kazınan amor ilanları ile isimlerin silinmesi üzere emek başlatıldı. Fresklere kazınan yazılar, hususi iş ile silinecek.
‘DÜZELTMESİ ANTLAŞMA ALACAK’
İl Kültür ve Turizm Müdürü Tamer Erdoğan, fresklerin onarımı üzere titiz faaliyet yapılacağını belirterek, Manastırda deminden espas yer düzenlemeleri, tavzih ve sunu önemlisi fresklerde yapılacak olan çalışmalara geldi. Freskler tağyir olmuş durumda. Hars ve Turizm Bakanlığı’mızın uzman aynı ekibi var. İstanbul, Trabzon, Gaziantep ve Ankara’dan gelen ehlihibre ekibin yaptığı düzenci çalışmalarda fresklere müdahalede bulundular. Bu çok alıngan bire bir mesai. Şüphesiz bir operatör, faaliyetler yaparken, hastasına çokça inceden inceye davranıyorsa uzman ekip birlikte o hassasiyetle çalışmalarını yürütüyor. Natürel şartlar ve koca faktöründen kıran iptal olan fresklerin düzeltmesi ant matlup. Eksper ekiplerimiz sadece yaz aylarında çalışabiliyor. Yaz mevsimi üstelik bölgede bodur olduğu üzere çalışmalar, ziyaretçilerin gözle görebileceği benzeri düzeyde olmuyor. Sunma küşade emek, keşişhane içindeki Meryem Anne- Yavru İsa figürü üzerinde yapılan mesai. Figürün sol tarafında düzentileme bitti sıhhatli tarafıysa; elan muamelat görmedi. Freskleri da dolaşma yüzüne çıkartıp, ziyaretçilere sunacağız diye niteleyerek konuştu.
Manastırı ziyarete gelen Halide Taştan, Manastırı ziyarete geldik amma maatteessüf içindeki zar resimleri bitap reşit halde. Üzerlerine adlar yazmışlar, figürlerin yüzlerini oymuşlar. Çokça çığlık tıpkı durum. Takkadak Türk isimleri bulunmayan burada. Dar dışından mevrut ecnebi ziyaretçilerinde isimleri bile var. Duvarda insanların isimlerini değil bile buranın tarihi dokusunu yansıtan resimleri görmeyi çokça isterdik dedi.
Harika Akdağ ise Başka ayrımsız şehirden bütün bütün burayı örtmek için geldik. Keşişhane, haddinden fazla güzelce bire bir vadi. Ama manastırın tarihi dokusunu bize gösteren freskler, bitap ergin halde. Erol, Tarık kabil isimleri kazıyarak yazmışlar. Çok dokunaklı ve acı bir uzanım. İnsanlar daha bile şuurlu olmalı. Tarihi eserlere dokunmamalı ve onları bozmamalı diye konuştu.
